Berât veya berâet, sözlük anlamı itibariyle, temize çıkarmak, bir şahsın, hakkında iddia edilen suçtan uzak olduğunun veyâ işlediği söylenilen suçun gerçekte suç olmadığının anlaşılması anlamındadır. Ayrıca berât, kurtuluş vesîkası anlamına da gelmektedir.

Saatlimaarif.com ailesi olarak bizler de mübarek Berât Kandilinizi tebrik ediyor; sağlık, sıhhat ve afiyetler diliyoruz. Umarız bu geceden âzami ölçüde istifade edenlerden oluruz.

Sevgi ve saygıyla...

***

Berat; temize çıkmak, kurtulmak demektir...

Berât veya berâet, sözlük anlamı itibariyle, temize çıkarmak, bir şahsın, hakkında iddia edilen suçtan uzak olduğunun veyâ işlediği söylenilen suçun gerçekte suç olmadığının anlaşılması anlamındadır. Ayrıca berât, kurtuluş vesîkası anlamına da gelmektedir. Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Âhirette pek çok kimse, hesâba çekilmeden Cennet'e girerler. Onlar için mîzân, terâzi kurulmaz. Onlara verilen sayfalar üzerine; "Lâ ilâhe illallah, Muhammedün resûlullah. Bu filânın oğlu filânın Cennet'e girmesinin ve Cehennem'den kurtulmasının berâetidir" yazılır.)

DÜNYADA İKEN VERİLEN BERÂT!..
Abdullah ibni Ömer hazretleri bir gün Resûlullah efendimizin huzûruna gelince;
(Kıyâmet günü herkesin berâtı, yani kurtuluş vesîkası, her işi ölçüldükten sonra verilir. Abdullahın berâtı ise, dünyâda verilmiştir) buyururlar. Sebebi sorulduğunda;
(Kendisi verâ ve takvâ sâhibi olduğu gibi, duâ ederken "Yâ Rabbî! Benim vücûdumu, kıyâmet günü o kadar büyük eyle ki, Cehennemi yalnız ben doldurayım. Cehennemi insanla dolduracağım diye verdiğin sözün böylece yerine gelmiş olsun da, Muhammed aleyhisselâmın ümmetinden hiç kimse Cehennemde yanmasın" diyerek din kardeşlerini kendi canından dahâ çok sevdiğini göstermişdir) buyurdu.
Bir hac zamânında, Ebû Amr ez-Zücâcî hazretlerinin yanına birisi gelerek;
-Haccımı yaptım. Berâtımı ver. Senin arkadaşların, berâtımı almam için beni sana gönderdiler deyince, Ebû Amr ez-Zücâcî hazretleri, o kimseye şaka yapıldığını anlar ve ona, Kâbe'yi işâret ederek;
-Git oraya ve yâ Rabbî! Bana berâtımı ver, de! buyurur. Bir süre sonra o kimse, elinde bir kâğıt ile geri döner. Kâğıdın üzerinde yeşil hat, yazı ile;
"Bismillâhirrahmânirrahîm. Bu falan oğlu falanın Cehennem'den berât kâğıdıdır" yazılıdır.
Her sene, Şa'bân ayının 15'inci Berât gecesinde o senede olacak şeyler, ameller, ömürler, ölüm sebepleri, yükselmeler, alçalmalar, yani her şey Levh-i mahfûzda yazılır. İmâm-ı Rabbânî hazretleri vefât etmeden altı ay önce, Berât gecesini, kendi husûsî odasında ihyâ eyler. O gece yarısı, kıymetli hanımının bulunduğu odaya gelir. Hanımı;
-Efendim, bu gece ecellerin ve amellerin takdir edildiği gecedir. Kimbilir Allahü teâlâ kimin defterine ölecek ve kimin defterine yaşayacak! diye kaydetti deyince, İmâm-ı Rabbânî hazretleri;
-Niçin tereddüt ve şüphe ile söylüyorsun? Ya isminin, dünyâda yaşayacaklar sahifesinden silindiğini görenin hâli nice olur? buyurur ve İmâm-ı Rabbânî hazretleri, o sene vefât eder.
Atâ bin Yesâr hazretleri buyuruyor ki:
"Şâban ayının on beşinde, yâni Berât gecesinde o yıl içinde ölecek olanların listesi Azrâil aleyhisselâma verilir. Bu arada ev yapan, ağaç diken ve yeni evlenen nice kimseler vardır ve isimleri bu listededir. Fakat onlar bunu bilmezler."

DUANIN MÜSTECÂB OLDUĞU ZAMANLAR...
Yapılan duâların, şartlarına uygun yapıldığında kabul olacağı kitaplarda bildirilmekte ve duânın müstecâb olduğu zamanlar ise şöyle sıralanmaktadır:
"Receb ayının ilk Cumâ gecesi olan Regâib gecesi, Şâban ayının on beşinci yani Berât gecesi ve günü, mübârek geceler, Cumâ günü, hatîb minberde iki hutbe arasında oturduğu vakitten namaz kılıncaya kadar, her gecenin son üçte birinde yani seher vaktinde, ezân ve ikâmet okunurken, bilhassa hayyealelfelâh dedikten sonra, Allah yolunda cihâd ederken, her namazdan sonra, Kur'ân-ı kerîmi okuduktan sonra, her secdeden sonra, cemâat arasında, yağmur yağarken, Kâbe-i muazzamayı görünce, zemzem suyu içince yapılan duâ müstecâbdır. Musîbete uğrayanın o andaki duâsı da müstecabdır."
Netice olarak berât, temize çıkmak, kurtulmak anlamındadır. Berât gecesi gibi kıymetli gecelerde, duâ ederek, yalvararak, tövbe ederek, günahlardan kurtularak, berâtımızı almamızı nasib eylesin Rabbimiz. Muhammed Rebhâmî hazretlerinin buyurduğu gibi:
"Berât gecesinde çok duâ etmeli, kötü sondan, îmânsız ölmekten Allahü teâlâya sığınmalı, Cehennem ateşinden kurtuluş berâtı, bereket, rahmet, mağfiret ve âfiyet dilemelidir."

***

Berât Gecesi hakkında...

Berat gecesi, Şaban ayının 15. gecesidir ki, bu yıl pazartesiyi salıya bağlayan gece, yani bu gecedir. Berat gecesinin günü, 27 Temmuzdur. Oruç tutmak isteyen yarın yani salı günü tutmalı. Bu konudaki hadis-i şeriflerden bazıları şöyledir:
(Şaban öyle faziletli bir aydır ki, insanlar bundan gafildir. Bu ayda ameller, âlemlerin Rabbine arz edilir. Ben de amelimin oruçluyken arz edilmesini isterim.) [Nesai]
(Ramazandan sonra en faziletli oruç, Şaban ayında tutulan oruçtur.) [Tirmizi]
(Şaban ayında üç gün oruç tutana, Hak teâlâ, Cennette bir yer hazırlar.) [Ey oğul ilmihali]
(Şu beş gecede yapılan dua geri çevrilmez. Regaib gecesi, Berat gecesi, Cuma gecesi, Ramazan ve Kurban Bayramı gecesi.) [İ.Asakir]
(Şabanın 15. gecesini ibadetle, gündüzünü de oruçla geçirin! O gece Allahü teâlâ buyurur ki: "Af isteyen yok mu, affedeyim. Rızk isteyen yok mu, rızk vereyim. Dertli yok mu, sıhhat, afiyet vereyim. Ne isteyen varsa, istesin vereyim." Bu hâl, sabaha kadar devam eder.) [İbni Mace]
(Cebrail aleyhisselam gelip, "Kalk, namaz kıl ve dua et! Bu gece Şaban ayının 15. gecesidir" dedi. Bu geceyi ihya edenleri Allahü teâlâ affeder. Yalnız, müşrik, büyücü, falcı, cimri, kinci, müşahin, içkici, faizci ve zaniyi affetmez.) [Taberani] (Müşahin, bid'at ehli demektir.)
İçki içmek, cimrilik, kin gütmek gibi günahları işleyen kâfir olmaz. İmanı düzgünse, günahlarının cezasını çektikten sonra Cennete girer. Sevabları günahlarından daha çok gelirse, Cehenneme girmeden de Cennete gider.
Âişe validemiz buyuruyor ki: Resulullahın, hiçbir ayda, Şaban ayından daha çok oruç tuttuğunu görmedim. Bazen Şaban ayının tamamını oruçla geçirirdi. (Buhari)
Bu geceyi ganimet bilmeli, tevbe istiğfar etmeli, kaza namazı kılmalı, Kur'an-ı kerim okumalı, bilhassa ilim öğrenmelidir. En kıymetli ilim, doğru yazılan ilmihal bilgileridir.
Peygamber efendimiz Berat gecesinde, (Allahümmerzuknâ kalben takıyyen mineşşirki beriyyen lâ kâfiren ve şakiyyen) duasını çok okurdu.
Hazret-i Âişe validemiz, (Ya Resulallah, Allahü teâlâ seni günah işlemekten muhafaza buyurduğu halde, neden Berat gecesinde çok ibadet ettin?) diye sordu. Peygamber efendimiz buyurdu ki:
(Şükredici kul olmayayım mı? Bu yıl içinde doğacak her çocuk, bu gece deftere geçirilir. Bu yıl içinde öleceklerin isimleri, bu gece özel deftere yazılır. Bu gece herkesin rızkı tertip olunur. Bu gece herkesin amelleri Allahü teâlâya arz olunur.) [Gunye]